در روزهایی که تهدید فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» دوباره سرخط خبرها شده، این عبارت بیش از هر زمان دیگری فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران را تحت تأثیر قرار داده است. مکانیسم ماشه، سازوکاری است که در صورت ادعای نقض برجام، می‌تواند همه تحریم‌های لغوشده سازمان ملل را بدون نیاز به رأی‌گیری مجدد، در کوتاه‌ترین زمان بازگرداند. همین خاصیت سریع و برگشت‌ناپذیر باعث شده این واژه، از محافل دیپلماتیک تا جستجوهای مردم در گوگل، به یک ترند داغ تبدیل شود.
از هشدار فرانسه تا واکنش ایران و تأکید سازمان ملل بر عدم دریافت اطلاعیه رسمی، «مکانیسم ماشه» حالا دیگر فقط یک اصطلاح فنی در توافق هسته‌ای نیست؛ بلکه به نمادی از جنگ حقوقی و فشار سیاسی بدل شده که هر لحظه ممکن است با یک ادعا، همه‌چیز را به عقب بازگرداند. در ادامه با آکادمی پیشرو سرمایه همراه باشید تا در مورد مکانیسم ماشه چیست بیشتر بدانیم.
مکانیسم ماشه چیست و چرا دوباره خبرساز شده است؟
در هفته‌های اخیر، تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی برخی کشورهای اروپایی، دوباره تیتر اول رسانه‌ها شده است. این اصطلاح که نخستین بار در قالب توافق هسته‌ای ایران (برجام) وارد ادبیات سیاسی شد، به معنای سازوکاری است که با ادعای نقض تعهدات برجام از سوی ایران، تمامی تحریم‌های لغوشده سازمان ملل را به‌طور خودکار و بدون نیاز به رأی‌گیری مجدد بازمی‌گرداند. همین ویژگی سریع و برگشت‌ناپذیر باعث شده است که مکانیزم ماشه برای ایران، یک تهدید جدی و برای طرف مقابل، یک ابزار فشار قدرتمند باشد.
ریشه تاریخی مکانیزم ماشه
مکانیزم ماشه در متن توافق برجام به‌عنوان ضمانتی برای اجرای تعهدات طرفین گنجانده شد. بر اساس این سازوکار، اگر هر یک از اعضای مشارکت‌کننده معتقد باشند که ایران به تعهداتش پایبند نبوده است، می‌توانند شکایت را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند. از این لحظه یک شمارش معکوس ۳۰ روزه آغاز می‌شود؛ اگر در این مدت توافقی صورت نگیرد، تحریم‌های قبلی سازمان ملل به حالت اولیه بازمی‌گردند.
چرا مکانیزم ماشه دوباره مطرح شده است؟
در روزهای گذشته، فرانسه به‌طور علنی تهدید کرده که در صورت ادامه برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، احتمال فعال‌سازی مکانیزم ماشه وجود دارد. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که تنش‌ها در خاورمیانه و مذاکرات هسته‌ای به سمت بن‌بست حرکت می‌کنند. هم‌زمان، سازمان ملل اعلام کرده که تاکنون هیچ اطلاعیه رسمی مبنی بر فعال شدن مکانیزم ماشه دریافت نکرده است، اما بازارهای اقتصادی و فضای رسانه‌ای ایران به این خبر واکنش فوری نشان داده‌اند.
پیامدهای فعال شدن مکانیزم ماشه
اجرای مکانیزم ماشه می‌تواند برای ایران پیامدهای متعددی داشته باشد:
- بازگشت تمامی تحریم‌های سازمان ملل شامل تحریم‌های تسلیحاتی، مالی و اقتصادی.
- تشدید فشارهای اقتصادی بر صنایع نفت، بانکی و کشتیرانی کشور.
- افزایش ریسک سیاسی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی.
به همین دلیل است که بحث مکانیزم ماشه، فقط یک موضوع فنی‌حقوقی نیست؛ بلکه به‌سرعت به مسئله‌ای استراتژیک و حیاتی برای ایران تبدیل می‌شود.
در حال حاضر، عبارت «مکانیسم ماشه» جزو جستجوهای پرطرفدار کاربران ایرانی در گوگل قرار گرفته است. این افزایش جستجو هم به دلیل فضای ملتهب اخبار سیاسی و هم به خاطر تأثیر مستقیم این سازوکار بر زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم است. وقتی مکانیزم ماشه در صدر خبرها می‌نشیند، معنایش این است که احتمال تحولی سریع در شرایط بین‌المللی وجود دارد.
مکانیزم ماشه فراتر از یک اصطلاح در برجام است؛ این یک کلید پرقدرت است که می‌تواند تمام دستاوردهای توافق را در چند روز از بین ببرد. واقعیت این است که دانستن مکانیزم ماشه و پیامدهای آن، فقط برای سیاستمداران اهمیت ندارد؛ هر شهروندی که با اقتصاد، تجارت یا حتی تحولات روزمره سروکار دارد، به شکلی مستقیم تحت تأثیر فعال شدن این سازوکار قرار می‌گیرد.
تهدید فعال‌سازی مکانیزم ماشه؛ از هشدار فرانسه تا واکنش تهران
در روزهای اخیر، پرونده مکانیسم ماشه که سال‌ها به عنوان یکی از حساس‌ترین ابزارهای فشار در برجام شناخته می‌شود، بار دیگر به تیتر اول رسانه‌های جهان بازگشته است. این بار، کشورهای اروپایی با محوریت فرانسه، تهدید کرده‌اند که در صورت ادامه برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، فرآیند فعال‌سازی مکانیزم ماشه را آغاز می‌کنند؛ اقدامی که می‌تواند تمام تحریم‌های شورای امنیت را به حالت پیش از برجام بازگرداند و فضای سیاسی و اقتصادی کشور را وارد مرحله جدیدی از تنش کند.
مکانیزم ماشه چیست و چرا کلیدی است؟
مکانیسم ماشه، سازوکاری است که بر اساس بندهای قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و متن توافق هسته‌ای ایران (برجام) طراحی شد. این مکانیسم به اعضای مشارکت‌کننده اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض توافق، پرونده به شورای امنیت ارجاع شود. در این حالت، یک بازه ۳۰ روزه آغاز می‌شود؛ اگر در این مدت توافقی حاصل نشود، تمام تحریم‌های لغوشده به‌طور خودکار و بدون نیاز به رأی‌گیری مجدد بازمی‌گردند. این روند، در ادبیات سیاسی شبیه کشیدن ماشه است: سریع، برگشت‌ناپذیر و پرهزینه.
چرایی مطرح شدن دوباره مکانیزم ماشه
در هفته گذشته، فرانسه رسماً هشدار داد که تداوم برخی گام‌های پیشرفته هسته‌ای ایران، می‌تواند به فعال‌سازی مکانیزم ماشه منجر شود. این تهدید در شرایطی بیان شد که مذاکرات هسته‌ای در وضعیتی ایستا قرار دارد و اختلافات فنی و سیاسی میان تهران و غرب به اوج رسیده است. سازمان ملل نیز اعلام کرده تاکنون هیچ اطلاعیه رسمی دریافت نکرده، اما بازارها و تحلیلگران بلافاصله واکنش نشان داده‌اند و جستجو برای عبارت مکانیسم ماشه در گوگل به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
پیامدهای اقتصادی و سیاسی فعال‌شدن مکانیزم ماشه
- بازگشت کامل تحریم‌های شورای امنیت شامل تحریم‌های تسلیحاتی، بانکی، نفتی و حمل‌ونقل.
- افزایش فشار بر سیستم مالی ایران و دشوار‌تر شدن تراکنش‌های بین‌المللی.
- کاهش ورود سرمایه خارجی به دلیل بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری.
- تغییر معادلات ژئوپلیتیکی در منطقه و افزایش دست بالا برای کشورهای فشاردهنده در مذاکرات.
واکنش تهران
مقامات ایرانی، تهدیدهای اخیر را بخشی از “بازی سیاسی” اروپا دانسته و تأکید کرده‌اند که ایران بر اساس چارچوب برجام و تعهدات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عمل می‌کند. آن‌ها همچنین هشدار داده‌اند که فعال‌سازی مکانیزم ماشه می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای آینده توافق و تعاملات دیپلماتیک داشته باشد.
مکانیزم ماشه و فضای رسانه‌ای
روند افزایشی جستجوی «مکانیسم ماشه» در گوگل، نشان‌دهنده حساسیت افکار عمومی نسبت به این تهدید است. ترکیب پوشش گسترده رسانه‌ای، اظهارنظرهای مقامات و تحلیل کارشناسان، این مسئله را از یک موضوع صرفاً فنی به یک بحران ژئوپلیتیک تمام‌عیار تبدیل کرده است.
مکانیسم ماشه؛ سلاح سیاسی اروپا علیه ایران در برجام
در فضای پرتنش دیپلماسی هسته‌ای، مکانیسم ماشه به‌عنوان یکی از حساس‌ترین و بحث‌برانگیزترین ابزارهای فشار در توافق هسته‌ای ایران، جایگاهی ویژه پیدا کرده است. اروپایی‌ها این سازوکار را به‌گونه‌ای طراحی کردند که در صورت ادعای نقض تعهدات برجام از سوی تهران، بتوانند بدون نیاز به تصویب قطعنامه جدید، تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را بازگردانند. همین ویژگی باعث شده مکانیسم ماشه به‌عنوان یک «سلاح سیاسی» تلقی شود که با یک حرکت ساده، ظرفیت تغییر کامل صحنه سیاسی و اقتصادی ایران را دارد.
مکانیسم ماشه چیست و چگونه کار می‌کند؟
مکانیسم ماشه بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و متن برجام عمل می‌کند. روند آن شامل مراحل دقیق و زمان‌بندی‌شده است:
- طرح ادعای نقض توافق توسط یکی از اعضای مشارکت‌کننده.
- ارجاع موضوع به کمیسیون مشترک برجام برای بررسی و حل‌وفصل اختلاف.
- اگر اختلاف حل نشود، ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل.
- آغاز شمارش معکوس ۳۰ روزه؛ اگر طی این دوره توافقی حاصل نشود، تحریم‌ها به‌طور خودکار بازمی‌گردند.
این ساختار به طرف مدعی قدرتی می‌دهد که حتی بدون اجماع سایر اعضا، بتواند تحریم‌ها را احیا کند؛ قابلیتی که عملاً یک «حق وتوی معکوس» محسوب می‌شود.
سلاح سیاسی یا ابزار حقوقی؟
گرچه در متن توافق، مکانیسم ماشه به‌عنوان ابزاری حقوقی برای تضمین اجرای تعهدات طرفین تعریف شده، اما در عمل، کشورهای اروپایی و ایالات متحده (قبل و بعد از خروج از برجام) از آن به‌عنوان اهرم فشار سیاسی استفاده کرده‌اند.
فرانسه، آلمان و بریتانیا در ماه‌های اخیر بارها هشدار داده‌اند که اگر ایران به مسیر فعلی فعالیت‌های هسته‌ای‌اش ادامه دهد، امکان فعال‌سازی مکانیسم ماشه وجود دارد. این موضع‌گیری‌ها نه‌تنها پیامدهای سیاسی دارد، بلکه به‌طور مستقیم بر بازار ارز، طلا و حتی روابط تجاری ایران تأثیر می‌گذارد.
پیامدهای فعال‌سازی مکانیسم ماشه
فعال‌شدن مکانیسم ماشه عملاً به معنای بازگشت کامل تحریم‌های قبل از برجام است؛ از جمله:
- تحریم تسلیحاتی ایران.
- محدودیت‌های شدید در حوزه بانکی و مالی.
- تحریم صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی.
- محدودیت برای سرمایه‌گذاری خارجی و مبادلات تجاری.
این وضعیت، علاوه بر فشار اقتصادی، موقعیت سیاسی ایران را در مذاکرات بین‌المللی تضعیف می‌کند و دست بالا را به طرف اروپایی می‌دهد.
چرا مکانیسم ماشه ترند شده است؟
در هفته‌های اخیر، فضای رسانه‌ای ایران و جهان تحت‌تأثیر اظهارات مقامات اروپایی مبنی بر احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه قرار گرفته است. طبق داده‌های جستجوی گوگل، عبارت «مکانیسم ماشه» جزو پرتکرارترین کلیدواژه‌های خبری برای کاربران فارسی‌زبان بوده است. این حجم از جستجو نشان می‌دهد که این موضوع از حد یک اصطلاح تخصصی حقوقی فراتر رفته و به دغدغه‌ای عمومی تبدیل شده است.
نگاه تهران به تهدید مکانیزم ماشه
مقام‌های ایرانی بارها این تهدید را «غیرفنی و غیرمنصفانه» دانسته و اعلام کرده‌اند که تهران بر اساس چارچوب برجام و الزامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رفتار می‌کند. علاوه بر این، فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند منجر به اقدامات متقابل ایران شود که احتمالاً شامل بازنگری در سطح همکاری‌های هسته‌ای و افزایش فعالیت‌های صنعتی در حوزه انرژی اتمی باشد.
در معادله پیچیده برجام، مکانیسم ماشه همان‌قدر که یک بند حقوقی است، یک سلاح سیاسی نیز به شمار می‌آید. اروپایی‌ها آن را به‌عنوان یک تضمین راهبردی و ابزاری بازدارنده نگاه می‌کنند، در حالی که برای ایران، این مکانیسم نماد بی‌اعتمادی و فشار سیاسی است. در چنین فضایی، هر تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، نه‌تنها موجی از واکنش‌های دیپلماتیک را به همراه دارد، بلکه آینده توافق هسته‌ای و مسیر اقتصاد ایران را هم در هاله‌ای از ابهام فرو می‌برد.
مکانیسم ماشه در برجام؛ قانون، تهدید یا تله سیاسی؟
در معماری پیچیده برجام، مکانیسم ماشه را می‌توان نقطه‌ای دانست که مرز بین توافق و تقابل را تعیین می‌کند؛ بندی که هم جنبه حقوقی دارد، هم اثر ژئوپلیتیک، و هم ابزاری استراتژیک برای فشار سیاسی. این سازوکار که در متن توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت گنجانده شده، به‌گونه‌ای طراحی شده که بدون نیاز به اجماع یا رأی‌گیری مجدد، امکان بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فراهم کند. اما آیا مکانیسم ماشه تنها یک ضمانت اجرایی است یا تبدیل به تله‌ای سیاسی برای بی‌اثر کردن امتیازهای ایران شده است؟
تعریف دقیق مکانیزم ماشه
از نظر فنی، مکانیزم ماشه یک سازوکار حل‌وفصل اختلافات میان طرف‌های برجام است که بر پایه یک «حق وتوی معکوس» عمل می‌کند. روند آن به این ترتیب است:
- یکی از طرف‌ها ادعای «عدم پایبندی اساسی» ایران یا هر طرف دیگر را مطرح می‌کند.
- پرونده به کمیسیون مشترک برجام ارجاع می‌شود و مهلتی مشخص برای حل اختلاف تعیین می‌گردد.
- در صورت عدم توافق، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل گزارش می‌شود.
- شورای امنیت فرصت ۳۰ روزه دارد تا برای ادامه رفع تحریم‌ها رأی دهد؛ اگر این اتفاق نیفتد، تمام تحریم‌های لغوشده به‌طور خودکار بازمی‌گردند.
این روال عملاً ساختاری ایجاد کرده که طرف شاکی می‌تواند با یک حرکت، چرخ‌دنده‌های تحریم را دوباره روشن کند.
مکانیسم ماشه به‌عنوان تهدید ژئوپلیتیک
اگرچه از نظر متنی این بند برای «حفظ اجرای برجام» ایجاد شد، اما در لایه سیاسی، مکانیزم ماشه به سلاح فشار بدل شده است. کشورهای اروپایی در چند سال اخیر از تهدید فعال‌سازی این سازوکار، نه به‌عنوان ابزاری برای بازگشت واقعی تحریم‌ها، بلکه به‌عنوان اهرم روانی و رسانه‌ای استفاده کرده‌اند. همین تهدیدات، سرمایه‌گذاران خارجی، بازار ارز و حتی روند مذاکرات دیپلماتیک را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
تله سیاسی یا ضمانت حقوقی؟
منتقدان داخلی بر این باورند که مکانیسم ماشه بیشتر یک «تله» است تا یک ضمانت؛ چرا که یک طرف می‌تواند بر اساس برداشت سیاسی، ادعای نقض توافق کند. از طرف دیگر، طراحان این بند ادعا می‌کنند که بدون چنین مکانیزمی، هیچ تضمینی برای اجرای پایدار تعهدات وجود نداشت.
اما تجربه ۲۰۲۰ که آمریکا تلاش کرد مکانیسم ماشه را فعال کند (با وجود خروجش از برجام) و واکنش‌های حقوقی و سیاسی جهانی، نشان داد که این بند می‌تواند هم میدان مبارزه حقوقی باشد، هم عرصه بازی‌های دیپلماتیک.
پیامدهای فعال‌سازی مکانیسم ماشه
- بازگشت تحریم‌های شورای امنیت در حوزه نظامی، موشکی، مالی و انرژی.
- کاهش شدید توان صادرات نفت ایران.
- فشار مضاعف بر سیستم بانکی و مبادلات دلاری.
- تغییر موازنه قدرت در مذاکرات آینده.
- تشدید بی‌اعتمادی و کاهش احتمال احیای برجام.
این پیامدها نشان می‌دهد که حتی تهدید به فعال‌سازی می‌تواند اثرات فوری بر بازار و فضای سیاسی ایران بگذارد.
نگاه تهران
مقامات ایران این تهدید را «غیرسازنده و سیاسی» ارزیابی کرده‌اند و هشدار داده‌اند که چنین اقدامی پاسخ متناسبی به همراه خواهد داشت؛ پاسخی که می‌تواند شامل بازنگری در سطح تعهدات هسته‌ای و حتی کاهش همکاری‌های داوطلبانه با آژانس باشد.
مکانیسم ماشه در قلب برجام، هم ابزار حقوقی است، هم سلاح سیاسی، و هم شاید تله‌ای که می‌تواند کل توافق را در لحظه به نقطه صفر بازگرداند. تا زمانی که این بند در متن توافق باقی مانده، هر طرف ممکن است از آن به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند. پرسش اصلی این است که آیا این مکانیسم می‌تواند به روشی پایدار و منصفانه مدیریت شود یا به میدان نبردی دائمی میان ایران و غرب تبدیل خواهد شد.
فعال‌سازی مکانیزم ماشه چه پیامدهایی برای اقتصاد ایران دارد؟
در ادبیات حقوقی برجام، مکانیسم ماشه ابزاری است برای بازگرداندن تحریم‌های لغوشده شورای امنیت سازمان ملل، اما در عمل، این مکانیزم یک شوک بزرگ به اقتصاد و بازارهای داخلی محسوب می‌شود. تجربه گذشته نشان داده که حتی زمزمه فعال‌سازی آن، پیش از آن‌که روی کاغذ اتفاقی بیفتد، اثر روانی و واقعی خود را بر شاخص‌های کلان اقتصادی ایران می‌گذارد.
۱. بازگشت تحریم‌های شورای امنیت؛ واکنش فوری بازار ارز
در صورت فعال‌سازی مکانیزم ماشه، تحریم‌های جامع پیش از برجام برمی‌گردند؛ این یعنی ممنوعیت گسترده نقل و انتقالات بانکی، محدودیت‌های شدید سوئیفت، و قطع دسترسی به بخش زیادی از ذخایر ارزی خارجی. بازار ارز به‌شدت به این سیگنال‌ها حساس است و با افزایش تقاضای سفته‌بازانه، نرخ ارز جهش پیدا می‌کند که به‌طور غیرمستقیم تورم داخلی را تشدید می‌کند.
۲. تحریم صادرات نفت و افت درآمدهای ارزی
یکی از سنگین‌ترین پیامدهای بازگشت مکانیسم ماشه، احیای تحریم‌های نفتی شورای امنیت است. از دست دادن خریداران رسمی و بیمه‌گذاران بین‌المللی می‌تواند به کاهش چشمگیر صادرات نفت منجر شود. کاهش درآمدهای ارزی دولت، تراز پرداخت‌ها را منفی کرده و فشار بر تأمین کالاهای اساسی و واردات مواد اولیه را بیشتر می‌کند.
۳. قفل شدن سرمایه‌گذاری خارجی و فرار سرمایه
فعال‌سازی مکانیزم ماشه در برجام، از نگاه سرمایه‌گذاران خارجی به معنای افزایش شدید «ریسک کشور» است. این وضعیت باعث می‌شود پروژه‌های بین‌المللی متوقف یا لغو شوند و سرمایه‌گذاران داخلی نیز بخاطر نگرانی از آینده، سرمایه خود را به سمت بازارهای امن‌تر یا خارج از کشور هدایت کنند.
۴. افزایش تورم به دلیل شوک عرضه و تقاضا
با اختلال در واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای، بخش تولید با افزایش هزینه‌ها مواجه می‌شود. از طرف دیگر، کاهش ارزش پول ملی، قیمت تمام‌شده کالاهای داخلی را هم بالا می‌برد. این دو عامل عرضه و تقاضا، تورمی ترکیبی ایجاد می‌کنند که به فشار معیشتی بر خانوارها دامن می‌زند.
۵. فشار بر بخش خصوصی و صنایع وابسته به واردات
صنایعی مانند خودروسازی، پتروشیمی، لوازم خانگی و فناوری که وابستگی بالایی به واردات قطعات و تکنولوژی دارند، با محدودیت جدی در زنجیره تأمین روبه‌رو می‌شوند. حتی اگر مواد اولیه یافت شود، هزینه‌های لجستیکی و حمل‌ونقل تحت تحریم چند برابر خواهد شد.
۶. اثرات روانی بر بازار سرمایه
بورس و سایر بازارهای مالی ایران نیز از تنش‌های سیاسی متأثر می‌شوند. فعال‌سازی مکانیزم ماشه، سیگنالی قوی از نااطمینانی آینده به سهام‌داران می‌دهد که می‌تواند منجر به خروج نقدینگی از بازار و کاهش ارزش شاخص‌ها شود.
۷. تشدید روابط اقتصادی غیررسمی
با بازگشت به فضای تحریمی کامل، بخش بیشتری از تجارت خارجی ایران به سمت روش‌های غیررسمی، واسطه‌ای و پیچیده پیش می‌رود. این وضعیت علاوه بر بالا بردن هزینه‌ها، شفافیت اقتصادی را کاهش داده و مسیرهای مبهم معاملات خارجی را گسترش می‌دهد.
فعال‌سازی مکانیسم ماشه، فراتر از یک رویداد دیپلماتیک، یک شوک فراگیر برای اقتصاد ایران خواهد بود؛ از ارز و نفت گرفته تا سرمایه‌گذاری و معیشت مردم. حتی اگر این مکانیسم صرفاً تهدید به اجرا شود، بازارها برای آن سناریوسازی می‌کنند و واکنش‌ها معمولاً سریع و پرنوسان هستند. به همین دلیل، این بند از برجام نه‌تنها ابزار حقوقی اجرای توافق، بلکه محرکی قدرتمند برای تحولات اقتصادی ایران محسوب می‌شود.
سخن پایانی:
«مکانیسم ماشه» در ظاهر یک بند حقوقی برای حفظ برجام است، اما در عمل به ابزاری سیاسی با اثرات اقتصادی گسترده بر ایران تبدیل شده است. چه به مرحله فعال‌سازی برسد و چه صرفاً در حد تهدید باقی بماند، پیامدهایش بر بازار ارز، صادرات، سرمایه‌گذاری و فضای روانی جامعه اجتناب‌ناپذیر است. راهبرد هوشمندانه، نه بی‌توجهی به این تهدید است و نه بزرگ‌نمایی آن؛ بلکه مدیریت دقیق، مذاکره مؤثر و کاهش وابستگی به ساختار‌های تحریمی، تا این ماشه به فرصتی برای انسجام و بازتعریف قدرت اقتصادی بدل شود.
متاسفانه شرایط بدی گرفتار کشور میشه با فعال شدن مکانیسم ماشه
قطعا با فعال شدن مکانیسم ماشه اوضاع اقتصادی خیلی داغون میشه ، خداکنه تو این وقت باقی مونده مسئولین کاری انجام بدن
واقعا شرایط سختیه